Case # 5 : ทีวีปฏิวัติ

เมื่อเร็วๆนี้ ผมได้มีโอกาสเข้าร่วมฟังบรรยายจากผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อออนไลน์ในต่างประเทศ พูดถึงแนวโน้มของอินเตอร์เน็ตในยุคที่ 2 หรือที่เราอาจจะได้ยินคำที่เรียกยุคนี้ว่า Web 2.0 ซึ่งเป็นวิวัฒนาการของเทคโนโลยีแนวใหม่ที่เอื้ออำนวยให้เกิดพฤติกรรมและรูปแบบการใช้งานเปลี่ยนไปจากเดิม เป็นการเปลี่ยนสภาพแวดล้อมของ web ให้เป็นอะไรที่เปิดกว้างเป็นกลาง และที่สำคัญผู้ใช้ทุกคนมีส่วนร่วมในการสร้างและแลกเปลี่ยนคอนเทนท์มากกว่าที่จะเป็นการบริโภคสื่อเพียงฝ่ายเดียว จากเดิมในยุคก่อนหน้านั้น คอนเทนท์ส่วนใหญ่จะถูกกำหนดและผลิตโดยเจ้าของสื่อทำหน้าที่เป็นผู้เผยแพร่ แต่ในยุคที่ 2 นั้นผู้บริโภคมีสิทธิและเสรีภาพ รวมทั้งอำนาจในการกำหนดทิศทางของเนื้อหาต่างๆอย่างเต็มที่
หากจะให้เห็นภาพง่ายๆ ก็คือ web ในยุคก่อนนั้นส่วนใหญ่เหมือนกับสวนที่ถูกล้อมรั้ว สิ่งต่างๆที่อยู่ภายในสวนนั้นได้ถูกตกแต่งสร้างสรรขึ้นมาจากเจ้าของสวน ซึ่งเปิดให้คนเข้ามาชมในแบบที่เจ้าของสวนอยากให้ชม เจ้าของสวนต้องหมั่นดูแลและปรับปรุงสิ่งต่างๆในสวนนั้น เพื่อที่จะทำให้คนอยากจะเข้ามาชมอยู่เรื่อยๆ
แต่ในยุคที่สองนั้น เป็นการเปลี่ยนแนวความคิดใหม่ที่ว่า web เปรียบเสมือนสวนเปิดไม่มีรั้วกั้น ทุกๆคนมีส่วนร่วมที่จะสามารถที่เข้ามาตกแต่งสิ่งที่อยู่ในสวนได้ตามความต้องการ เจ้าของสวนเพียงทำหน้าที่จัดหาเครื่องไม้เครื่องมือและสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆให้กับผู้เข้ามาชมนำไปออกแบบตกแต่งสวนในแบบที่แต่ละคนต้องการ รวมถึงชวนเพื่อนๆให้มาชม และบอกต่อๆกันเพื่อขยายเครือข่ายออกไป ทุกๆคนมีส่วนกำหนดและควบคุมว่าอะไรที่คนส่วนใหญ่อยากเห็นและอยากให้เป็น
Web ในแบบนี้กำลังเป็นแนวโน้มที่มาแรง ตัวอย่างที่เห็นกันได้อย่างชัดเจน เช่น youtube.com และ google video ที่กำลังเป็นที่นิยมอย่างมากในปัจจุบัน ทั้งสอง web นี้ได้เคยทำให้สองหนุ่มตี๋ที่ร้องเพลงล้อเลียนวงบอยแบนด์กลายเป็นดาราดังในชั่วข้ามคืนมาแล้ว นอกจากนี้แล้วก็ยังมี blog และ wiki ที่นับว่าเป็น web ในยุคที่ 2 ด้วยครับ
วันนี้ผมมีเรื่องของเครือข่ายทีวีแห่งหนึ่งในต่างประเทศ ที่มองเห็นแนวโน้มนี้และนำมาเป็นรูปแบบธุรกิจที่ไม่เหมือนใคร เครือข่ายนี้มีชื่อว่า Current TV เป็นสถานีที่สามารถรับชมผ่านได้ทั้งทางเคเบิ้ลและดาวเทียม รายการต่างๆที่นี่จะถูกแบ่งเป็นช่วงสั้นๆ เป็นวิดีโอความยาวประมาณ 5 ถึง10 นาที ซึ่งทางสถานีจะเรียกรายการเหล่านี้ว่าเรียกว่า pod
ในปัจจุบัน pod กว่าหนึ่งในสามเป็นรายการที่ผลิตโดยผู้ชม และเรียกรายการในลักษณะนี้ว่า VC2 (viewer-created content) และรายการประเภทนี้จะต้องผ่านการรับชมและโหวตจากเหล่าสมาชิกออนไลน์ของ web แห่งนี้ก่อนที่จะได้ออกอากาศ ซึ่งผู้ผลิตวิดีโอเหล่านั้นสามารถ upload ผลงานของตัวเองมาได้ที่ www.current.tv ซึ่งจะมีคำแนะนำต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ให้กับมือใหม่เพื่อใช้ในการผลิตรายการ รวมทั้งกติกาในการให้คะแนนผลงานสำหรับสามชิกที่ร่วมเป็นกรรมการตัดสิน เรียกได้ว่ารายการที่ได้ออกอากาศนั้นไม่ต้องห่วงเรื่องเรตติ้ง เพราะได้ผ่านความนิยมของคนดูจากเนตมาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
นอกเหนือจากรายการที่ผลิตจากผู้ชมแล้ว สถานีแห่งนี้ยังมีโฆษณาที่เป็สร้างขึ้นจากผู้ชมเองอีกด้วย เรียกโษณาเหล่านั้นว่า V-CAM (viewer-created ad message) ซึ่งมีสปอนเซอร์ใหญ่ๆหลายรายให้การสนับสนุน ซึ่งโฆษณาเหล่านั้นหากผ่านการคัดเลือกแล้ว แน่นอนสิ่งที่ผู้ผลิต V-CAM จะได้ นอกจากชื่อเสียงแล้วก็ยังมีเงินเป็นรางวัลตอบแทนด้วย ซึ่งที่ผ่านมามีผลงานของเด็กอายุ 19 ปี ได้รางวัลและได้ถูกเลือกให้นำมาออกอากาศเพื่อใช้เป็นโฆษณาจริงๆของ Sony ที่ช่องนี้อีกด้วย
ผมเห็นผลงานของเด็กคนนี้แล้วทึ่งจริงๆนะครับ และเริ่มห่วงว่าอีกหน่อยเอเจนซี่โฆษณาคงต้องหนาวถ้าคนดูสร้างหนังโฆษณาเองได้ขนาดนี้ เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับไอเดียของทีวียุคใหม่…เป็นอีก เปรี้ยง! สำหรับวันนี้ครับ